Visit Iraq

Odwiedź Irak

Przeżyj Niezapomnianą Podróż w Serce Bliskiego Wschodu!

Odwiedź Irak

Przeżyj Niezapomnianą Podróż w Serce Bliskiego Wschodu!

Historia

Irak to jedna z kolebek ludzkiej cywilizacji. Nazwa kraju może wywodzić się zarówno, od nazwy sumeryjskiego miasta Uruk, jak i oznaczać Kraj Słońca, lub Kraj Nawodniony. To starożytna Mezopotamia, obszar między rzekami Eufrat i Tygrys. W V tysiącleciu p.n.e., w południowym Iraku osiedlili się Sumerowie – tajemniczy lud, który stworzył podwaliny kolejnych cywilizacji – babilońskiej i asyryjskiej, podbitych w pierwszej połowie VI w. p.n.e. przez perską dynastię Achemenidów. Po podbojach Aleksandra Macedońskiego, w latach 334–321 p.n.e. tereny te weszły w skład jego imperium, a następnie były najważniejszą prowincją imperium Seleucydów.

W VII w. tereny te zostały opanowane przez Arabów i stanowiły centrum arabskiego kalifatu. Od XVI w. panowali tam Turcy Osmańscy walcząc o te ziemie z Persją. Od 1918 r., Irak stał się brytyjskim terytorium mandatowym Ligi Narodów, a w 1921 r. proklamowano monarchię konstytucyjną pod panowaniem Haszymidów. Jednak faktyczna władza należała do urzędników brytyjskich. W 1958 r. odbył się republikański przewrót wojskowy, a dziesięć lat później władzę przejęła panarabska partia socjalistyczna Baas. Po czterech dekadach wojen zewnętrznych i wewnętrznych oraz obaleniu rządów Saddama Husajna – od czasu odbicia Mosulu z rąk ISIS w 2018 r., w Iraku konsekwentnie postępuje normalizacja społeczna i gospodarcza.

Kultura

Z sumeryjskiego miasta Ur w południowym Iraku wywodził się patriarcha Abraham, a Biblia wymienia nazwę Szinear (Rdz 10,11; 11,2; Dn 1,2), którą można odnosić do Sumeru. Pismo klinowe, koło garncarskie, kanały irygacyjne – to tylko niektóre z wynalazków cywilizacji budowniczych państw/miast takich, jak: Ur, Uruk, Sippar, Eridu, Umma, Kisz, Lagasz. Kultura sumeryjska pozostawiła też wierszowany epos w 12 księgach, którego głównym bohaterem jest Gilgamesz, władca Uruk. Dzieło zapisane na glinianych tabliczkach, w dużych fragmentach odkryto w 1853 r., w ruinach nowoasyryjskiej biblioteki króla Asurbanipala w Niniwie. Motywy tego utworu są obecne w biblijnej opowieści o Potopie (por. Rdz 6,9 – 9,17). Opis Ogrodu Eden odzwierciedla realia Mezopotamii, a odniesieniem dla biblijnej wieży Babel mogłaby być jeden z zigguratów Babilonu – charakterystycznej dla architektury sakralnej wieży świątynnej o schodkowych tarasach (por. Rdz 11,1-9).
W Iraku obcujemy ze wspaniałymi zabytkami kilku tysięcy lat kultury materialnej. Możemy podziwiać starożytne pałace, pustynne twierdze, relikty obiektów kultu z czasów Sumeru, Babilonu, Asyrii Babilonu, imperium Persów, okresu hellenistycznego oraz czasu rozkwitu kultury islamskiego kalifatu Abbasydów. Poza tym, Irak jest również obecny na liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości. Święto Khidra (Zielonego Proroka) i obrzęd wyrażania życzeń, dobroczynność wobec milionów pielgrzymów odwiedzających święta miasta Karbalę i An Nadżaf w związku ze świętem Al-Arba’in, tradycyjna kaligrafia arabska – to tylko kilka przykładów irackiej kultury niematerialnej docenionej przez UNESCO.

Miejsca, które warto zobaczyć!

Uruk

Biblijny Erech – położony nad starym korytem Eufratu, ok. 35 km na wschód od obecnego koryta rzeki. Gdy stanowisko zostało zasiedlone, Eufrat i Tygrys nie łączyły się jeszcze ze sobą (obecnie wpadają do Zatoki Perskiej, jako jedna rzeka – Szatt al-Arab), a wybrzeże Zatoki Perskiej sięgało ok. 80 km w głąb lądu. Wówczas osadnictwo koncentrowało się na obszarze dobrze nawodnionym, bagnisto – zalewowym. Relikty jednego z najstarszych miast/państw starożytnego Sumeru, ze stanowiskami archeologicznymi – zigguratami i świątyniami. Pierwotnie obejmowało ono dwa osiedla – Kulabę i Uruk otaczające dwa sanktuaria, jedno poświęcone męskiemu bóstwu Anu, a drugie – żeńskiemu bóstwu Inana (Isztar). Dominacja nad innymi miastami zaczęła się w IV tys. p.n.e., gdy Uruk stało się najważniejszym miastem/państwem oraz centrum handlowym, kultowym i administracyjnym w całej południowej Mezopotamii.

Babilon

Akadyjskie Bab ilāni – Brama Bogów – pierwsza wzmianka jest z czasów panowania Szar-kali-szarri, króla Akadu z XXIII w. p.n.e. Rola miasta wzrosła za panowania Hammurabiego (1792–1750 p.n.e.), który stworzył imperium ze stolicą w Babilonie. Ok. 730 p.n.e. miasto zdobył Tiglat-Pileser III i jako pierwszy z władców asyryjskich przyjął tytuł Króla Babilonu, tworząc unię personalną Asyrii i Babilonii. W 689 p.n.e. na rozkaz Sennacheryba wojska asyryjskie splądrowały Babilon, który odzyskał dawną potęgę w 1 poł. VI wieku p.n.e., odbudowany przez Asarhaddona (syna Sennacheryba) i później – za panowania Nabuchodonozora z dynastii nowobabilońskiej. Z tych czasów pochodzą Brama Isztar, ziggurat E-temenanki i Wiszące Ogrody Semiramidy. W 323 p.n.e., w Babilonie zmarł Aleksander Wielki, który zamierzał uczynić miasto stolicą swojej uniwersalnej monarchii. Po jego śmierci Babilon zaczął podupadać w wyniku licznych wojen i masowych wywózek ludności.

Karbala i Nadżaf

Święte miasto szyitów An Nadżaf, razem z pobliską Karbalą tworzy potężne centrum pielgrzymkowe – w trakcie święta Aszury odwiedzane, przez ponad 20 milionów wiernych. Dla wyznawców szyizmu An Nadżaf i Karbala uważane są za najświętsze miejsce islamu, zaraz po Mekce i Medynie. W Karbali znajduje się Sanktuarium Imama Husajna z miejscem pochówku Husajna ibn Alego, wnuka Mahometa i trzeciego imama szyitów. Sanktuarium zbudowano bezpośrednio w miejscu pochówku Husajna, zabitego w 680 roku podczas bitwy pod Karbalą. W An Nadżaf znajduje Meczet – Mauzoleum z grobem zmarłego w 661 roku kalifa Alego Ibn Abi Taliba, kuzyna i zięcia Mahometa. Przez dłuższy czas miejsce pochówku Alego utrzymywane było przez szyitów w tajemnicy, w obawie przed zbezczeszczeniem go przez Umajjadów. Grób odkryty został przypadkowo przez kalifa Haruna ar-Raszida, który w 791 roku zbudował pierwszy meczet nad grobem Alego i założył An-Nadżaf.

Al Kufa

Obok Karbali, Nadżafu i Samarry – Al-Kufa jest jednym z czterech irackich miast mających największe znaczenie dla szyickich muzułmanów. Założona w latach 637-638, w tym samym czasie, co Basra – po zwycięstwie Arabów nad Bizancjum, w bitwie nad rzeką Jarmuk. Wielki Meczet w Kufie jest jednym z najstarszych i najlepiej zachowanych meczetów na świecie. Wnętrze otoczono wersetami Koranu, a dziedziniec pokryty jest białym marmurem z Makrana w Indiach – zapewniającym wiernym komfort chodzącym boso po chłodnym kamieniu, pomimo espozycji dziedzińca na południowe słońce. Zbudowany w VII wieku, był miejscem rezydowania kuzyna i zięcia proroka Mahometa – Alego ibn Abi Taliba, czwartego kalifa z dynastii Raszidun. Na początku 661 roku Ali został tu raniony zatrutym mieczem przez wyznawcę ortodoksji charydżyckiej Abd ar-Rahmana ibn Muldżama (jego mauzoleum jest w pobliskim An Nadżaf). W Wielkim Meczecie w Kufie w 749 roku formalnie proklamowano pierwszego kalifa Abbasydów.

Muzeum Narodowe

Ten obiekt można polecić, jako żelazny punkt do odwiedzenia na mapie Bagdadu. Nowocześnie skomponowana ekspozycja obejmuje spectrum historii materialnej Iraku i wyróżnia zasadniczo 3 etapy jej prezentacji: Prehistorię (Sumer, Babilon, Asyrię, Persję); Okres Hellenistyczny (Seleukidzi, Partowie) oraz Cywilizację Islamu. Zgromadzone zabytki gwarantują zwiedzającym fascynującą podróż w czasie, na dystansie kilku tysięcy lat ciągłości historyczno-kulturowej imperiów, które zafunkcjonowały na terenie Iraku. (..) Przez pierwsze czterdzieści dni dziecku śnią się sny z poprzednich wcieleń. Podróże, kręte ścieżki, sto małych lekcji, a potem przeszłość zostaje wymazana. Jest w nas ukryta obecność innych, nawet tych, których znaliśmy krótko. Metafizyczne echo to dusza głosów, które wybrzmiewają w pustych miejscach… /Michael Ondaatje/

Sāmarrā

Założona ok. VII wieku stolica potężnego kalifatu Abbasydów rozciągającego się od Tunezji po Azję Środkową. Samarra to jedyna ocalała stolica z okresu wczesnego islamu, która zachowała swój pierwotny plan, architekturę i sztukę, taką jak mozaiki i rzeźby. Po zniszczeniu Bagdadu przez Mongołów, to jedyny orginalny ślad centrum kalifatu z okresu jego świetności, jedno ze świętych miast szyitów oraz cel pielgrzymek. Najbardziej znanym zabytkiem Samarry są ruiny Wielkiego Meczetu zbudowanego przez kalifa Al-Mutawakkila w IX wieku, którego cechą charakterystyczną jest minaret w formie spiralnego zigguratu zbudowanego w całości z cegieł. Przez długi czas był on największym meczetem na świecie. Drugi meczet z 944 roku, to Mauzoleum z miejscem spoczynku 2 z 12 imamów szyickich – Alego al-Hadi i Hasana al-Askariego. W czasach prześladowania szyitów obaj imamowie byli dożywotnio internowani na terenie miejscowych koszar, stąd obu nazywa się „Al-Askari” (arab. koszarowy). Ruiny starożytnego miasta zostały w 2007 r. wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.